MSA Ölçüm sistemleri analizi (Gage R&R) çalışması, ölçüm sistemini değerlendirmek, ölçüm sistemindeki Toplam değişkenliği parçalarına ayırmak için yapılan sistematik bir yaklaşımdır. Nicel veriler için Ölçüm prosesinin ögeleri/parçaları aşağıdakilerdir;
Parçalar arası / proses kaynaklı değişkenlik
Ölçer kaynaklı değişkenlik ( tekrar üretilebilirlik)
Ölçüm sistemi kaynaklı değişkenlik
Ölçer ve parça ilişkisi kaynaklı değişkenlik.(ANOVA metotu)
Genel olarak kullanılan Tahribatsız muayene metodu, aynı parçanın farklı ölçerler tarafından ölçüldüğü, Crossed Gage R&R çalışmasıdır. Bu çalışmada parçaların ölçüm prosesi boyunca değişmeden kaldığı kabul edilir. Bu metot çoğunlukla yeterli olurken, parçaların tahribatlı olarak ölçüldüğü, aynı parçanın tekrarlı olarak ölçülemediği örneğin kaynaklı parçanın dayanımı ya da kopma testleri gibi uygulamalar için yetersiz kalmaktadır.
Tahribatlı muayene için kullanılan Ölçüm Sistemleri Analizi metodu “Nested Gage R&R” çalışmasıdır.
Bu metotta ölçerler homojen bir lottan geldiği varsayılan farklı parçaları ölçerler. Şöyle ki;
Parça #1 için örnekler mümkün olduğu kadar homojen numune / lottan gelmelidir.
Parça #2 için örnekler farklı homojen bir lottan, farklı üretim çalışmasından ya da lotlar arası değişkenliğin fark edilebilmesi için farklı bir zaman aralığından gelmelidir.
Parça #n için aynı gereklilikler geçerlidir.
Test numunelerinin çelik ingotlardan hazırlandığı darbe dayanım testi için yapılan ölçümleri ele alalım. Numuneler büyükçe bir lottan rasgele seçilerek elde edilmiştir. Ve aynı ingottan elde edilen test numunelerinin farklı ingotlardan elde edilen test numunelerinden daha homojen olduğu varsayılmıştır.
Örneğimizde; rastgele seçilmiş 3 operatör /ölçer kullanılmıştır. Her bir ölçere yine rastgele seçilmiş 5 ölçüm (ingot) numunesi verilmiştir. Tek bir ingottan 3 adet test numunesi hazırlanabildiğine göre; her bir ölçer / operatör 15 ölçüm yapacaktır böylece toplam 45 ölçüm elde edilecektir.
Nested Gage R&R uygulaması için MSA ölçüm tasarımı şöyle olacaktır.
Sonraki adım elde ettiğimiz ölçümleri kullanarak Nested Gage R&R çalışması yapmak olacaktır.
Tahribatlı muayene ile kontrol için Gage R&R çalışması yapmak istendiğinde; amaca uygun ölçüm tasarımı yapılması önemlidir. Genel olarak homojen lot miktarı kısıtlı olduğu ve her lotun farklı operatörler tarafından ölçülmesinin istendiğinde Gage R&R Nested çalışması kullanılmalıdır.
Tahribatlı muayene için Gage R&R sonuçları, tahribatsız muayene (Gage R&R Cross) kadar anlaşılır olmayabilir. Özellikle Tekrar edilebilirlik ile Lot içi değişkenlik farkı ayırt edilemeyebilir.
Tekrar edilebilirlik nedeniyle Tahribatlı muayene Ölçüm Sistemi çalışmasının kabul edilemez olduğu ortaya çıktığında homojen Lot kabulü tekrar gözden geçirilmelidir.